astelehena, abuztua 09, 2021

Maurits & Griffiths-ek (2014) aurrikusten duté ordena-banaketa estazionario bat, non, nahiz sintaxiak individualki etengabe aldatzen ariko diren, agregatuki munduko banaketa egonkortuko den

Atzokoan ikusten genuen nóla, abiatuz ti arbola filogenetiko batzuk non finean islatu nahi ziren printzipalki erlazio diakronikoak artén munduko hizkuntzak (671 hizkuntza, familika sailkatuak), zíren inferitzen transizio-probabilitate batzuk artén ordena diferenteak, hala nola ere sei hitz-ordenen estabilitate-tarte ezberdinak (nolabait esán "iraungitze-data" ezberdinak, aldaketa-epe ezberdinak), halako moduan ze hala transizio probabilitateak nola aldaketa-denborak aplikatu beharko liraké ordena guztiei etengabe kin independentzia on baldintza eta behar komunikatiboak.

Horrela, behinda lórtu transizio probabilitate positibo batzuk artén 6 ordenak, eta aldaketa-denbora positibo eta finitu batzuk za 6 ordena horiek, Maurits & Griffiths-en ereduak inplikatuko dú betirako ziklikotasuna artén ordenak (tarteka betirako aplikatu beharko baita transizio-probabilitatea ki hizkuntza bakoitza). Argi utzi nahi dut ze inplikazio hori (ziklizitatea) dá ereduko supuesto bat, eta ez dela eredutiko ondorio bat, ez da emaitza bat

Ereduko etengabeko ziklizitate horrek ez du inplikatzen, ordea, hitz-ordenen probabilitate-banaketa orokorra drastikoki aldatzen egotea, zeren hizkuntza guztiak batera hartuta, banaketa orokorrak joko du aldé egoera estazionario bat, non, nahiz individualki etengabeko aldaketa gertatzen ariko den, agregatuki munduko banaketa egonkortuko den. Jarraian ikusten dugu norántza joko lukén munduko hitz-ordenen banaketa orokor horrek noiz aplikatzen diren iraganetik inferitutako parametroak etengabe:    

Inferences about the distant past and future of the cross-linguistic word-order distribution.

Maurits & Griffiths (2014) dúte zehazten ze:

The stationary distribution has almost all of its mass on the subject initial word orders (0.41 for SOV and 0.52 for SVO). [Maurits & Griffiths, 2014]

Hortaz, SVO amaituko litzake izaten maizkoagoa zein bere kide SOV (%11 gorago). Autoreek orobat komentatzen dute ze:

Horretaz guziaz komentatu nahi genuke bi kontu:

1. Kontuan hartuta ze inferitutako transizio-probabilitateak arten 6 ordenak dúten argiki aldezten SVO helburu-ordena (ikus hemen nóla ordena guztietatiko joera aldé SVO dén handiena), printzipioz espero genuke egoera estazionario bat non SVOren aldeko portzentajea izanen litzaken ondo altuagoa zein Maurits & Griffiths-ek ateratakoa. Gauza da ze autore horiek inferitutako diferentzia ez da hainbestekoa zeren eurek inferitutako aldaketa-epeak dirén aski laburragoak an SVO ezez an SOV, hala eráginez SVOtiko aldaketa maizago gertatzea (nahiz SOVrako probabilitatea izán txikiagoa) ezezta SOVtikoa (nahiz SVOrako probabilitatea izán handiagoa), eta hola neurri batean neutrálizatuz esperotako diferentzia hori.

Baina, esan behar dugu ze, gaur egun bederen, SVO ordena dá internoki estableagoa zein SOV (ikus adibidez hemen), halan ze iraganetik inferitutako aldaketa-epe horiek ez dirudite oso hedagarriak ki oraingo edo etrokizuneko baldintzak.

Bestalde, beste ikerketetan konkluitu da nóla garai zaharretan OV zén erabiltzen hagitz maizago zein VO (ikus adibidez hemen) bitárten gaur egun VO bihurtu den are maizkoagoa zein OV, halan ze ondorioztatu liteke ze gutxi gora-behera munduko hizkuntzen erdiak aldatu dira tika OV aldé VO, bitárten kontrako aldaketa gertatu den askoz gutxiago, an garai zaharragoak, eta askoz induzituagoak ganik kontaktu linguistikoa. Horrek ematen digu argazki historiko bat askoz aldekoagoa ki SVO zein hori zein Maurits & Griffiths-ek ematen diguten noiz erabiltzen duten informazio askoz gutxiago egokia, nola dirén distantzia (zuhaitz) genetikoak artén hizkuntzak, edo distantzia (zuhaitz) geografikoak edo distantziak (nondik zuhaitzak) an beste ezaugarri estruktural batzuk:

These features are Order of Adjective and Noun, Preverbal Negative Morphemes, Postverbal Negative Morphemes, Order of Demonstrative and Noun, Negative Morphemes, Position of Interrogative Phrases in Content Questions, Postnominal relative clauses, Definite Articles, Hand and Arm, and Position of negative words relative to beginning and end of cause and with respect to adjacency to verb.  [Maurits & Griffiths, 2014]

Honek guziak eramaten gaitú ki gorago aipatutako bigarren kontu hori.

2.:Bigarren kontua da ze autoreek amaitzen duté euren goragoko paragrafo hori esánez:

Of course, these predictions cannot and do not take into account possible, e.g., demographic, social, or political influences.  [Maurits & Griffiths, 2014]

Bai, hor autoreak kanpo uzten ari dira aldaketák an baldintza eta behar komunikatiboak barrén denbora, zein diren klaveak: baldintza eta behar horiek ez dira batere berdinak noiz hizkuntzak sortzen ari diren, edo noiz hiztunen baldintza eta behar komunikatiboak dirén askoz orokorragoak, askoz exigenteagoak.  

Bai, finean gauza da ze OV hitz-ordena iduri da oso naturala (esango genuke, ia ezinbestekoa) noiz sintaxiak sortzen ari diren ti ia ezereza, bitárten VO hitz-ordena iduri da askoz naturalagoa (esango genuke, ia ezinbestekoa) an euren etorkizuneko garapena. [1347] [>>>]

Etiketak: , , ,