asteazkena, azaroa 11, 2020

Halliday (1967): "... a different purpose..."

Atzoko sarreran aipatzen genuén honako paragrafoa ganik Halliday (1967), zeinen barruan orain nabarmendu nahi genukén beste puntu bat, non erlazionatzen dirén erabilera pasiboak eta inakusatiboak (gogoratu ze pasiboak kontrajartzen dira kin aktiboak, eta inakusatiboak kin inergatiboak):

Halliday hor dú egiten komentario konparatibo bat respektu bi esaldiok:

the door opened

zein den adibide prototipikoa on erabilera inakusatiboa (orduan ez zitzaion ematen izendapen hori, zein geroago agertuko zen kin Perlmutter an 1978 barnén esfera generatibista), eta:

the door was opened

zein den erabilera pasibo bat non ez den explizitatzen egilea (akaso zeren ez den ezagutzen: "...by...").

Edonola ere, Halliday, noiz koméntatu bi erabilera horiek, fijatuko da justuki an funtzio komunikatiboa on esaldi bakoitza, an euren orientazio funtzional ezberdina:

... a different purpose ... that of distinguishing between orientation to the process and orientation to the agency, as in the houses sold, the houses were sold; the door opened, the door was opened. [Halliday, 1967:218]
Biak hasten dira kin thema bat ("the door") zeintaz zeozer esan nahi baita. Lehenegoan azpimarratuko da sinpleki prozesua ezen atea zabaldu zen ("...opened"), bitárten bigarrenean inplizituki doa ze norbaitek (agentea), akaso ezezaguna, zabalduko zuén atea ("... was opened" by...). Dirá estruktura diferenteak, zeinen artean hiztunak aukera eginen du aráuz bere helburu komunikatiboa. [1076] [>>>]

Etiketak: , ,

asteartea, azaroa 10, 2020

Halliday (1967) "The meaning of the passive in English was said many years ago by Mathesius to be related to questions of theme"

Atzo mintzatu ginen gain funtzionalitate nagusia on estruktura pasiboak (edo pasibo-antzekoak), zein zén pragmatikoa. Ikus ondorengo aipua ganik Halliday hizkuntzalari funtzionalista an bere "Notes on transitivity an theme in English" (1967:218), aipatuz Mathesius funtzionalista ere (Pragako Eskolakoa):

Ohar gaitezen ze Halliday-k (1967) diosku ze jada Malthesius-ek azalduak zituén erabilera pasiboak an terminu funtzional-pragmatikoak (many years ago), halan-ze pasiboaren esanahia (the meaning of the passive) agertzen zén lotua ki questions of theme

Bide beretik, hizkuntzalari horiek apuntatzen duté ki argumentu estrukturalak arrén azaldu zergátik  estruktura pasiboa (pasibo hertsia) erlatiboki gehiago erabiltzen dén an inglesa ezenezta an beste hizkuntza batzuk zeintan báden antzeko estruktura pasiboa (eta, akaso, beste estruktura pasibo-antzekoak ere). Horixe da ikuskera eta azalpenbide funtzionalista, zein, ikusten denez, existitzen baitzén askoz lehenago zein Chomsky-ren planteamendu biologikoak. [1075] [>>>]

Etiketak: , , , , ,