igandea, urtarrila 20, 2019

"baizik" eta "baizen" dirá forma afirmatiboak on "ezik" eta "ezen"

Aurreko bi sarreretan (hemen eta hemen) aipatu dugu ze "ezik" eta "ezen" dirá oso hurbileko ahaideak, biak ere sortu direlarik ti "ez" partikula negatiboa, eta biak ere izan dutelarik aski evoluzio sintaktiko-semantiko paraleloa. Gaurkoan, berriz, aipatu nahi genituzke euren versio afirmatiboak: "baizik" eta "baizen"; zein ez baitira baizik:
  • bai + ezik = baizik
  • bai + ezen = baizen
Bi horiek, hala nola berdin ere euren aldaera guztiak (adibidez, "baizikan", "baizika", "baizi", "baize" edo "baixe"), dirá beste bi labore ondo landuak ti euskal sintaxiaren baratza, eskainiz aukera postpositiboak eta prepositiboak, batzuk hain funtzionalki interesgarriak nola ahaztuak. [430] [>>>

Etiketak: , ,

ostirala, urtarrila 18, 2019

"ezik" eta "ezen" dirá oso ahaide hurbilak, hala sorreran nola evoluzioan, hala semantikoki nola sintaktikoki

Dio Luis Lauzirikak an lehengo eguneko komentario bat ezen:
"Ze" partikula interrogativotik derivatu badira "eze" konjunktioa, eta bere forma abreviatua "ze",...
Eta gauza da ze berdin nola genioen hemen edota hemen ezen "ezik" ez da baizik "ez + partitiboa", esan behar dugu orain ze, itxura guztien arabera, "ezen" ez da baizik "ez + inesiboa"; hots, beste fruitu eder bat ti euskal baratza sintaktikoa, zein hasiko zen erabiltzen oso antzera nola "ezik", bai semantikoki eta bai sintaktikoki, eta zein gero, berdin nola "ezik", joango zen evoluzionatzen ki beste erabilera semantiko eta sintaktiko, nola diren erabilera konpletibo prepositiboak edo konparatibo prepositiboak, besteak beste.

Esan nahi baita ze "ezik" eta "ezen" dirá oso ahaide hurbilak, hala sorreran nola evoluzioan, hala semantikoki nola sintaktikoki. Berdin nola euren aldaera guztiak, zeinen artean azpimarratu nahi ditugu "eze" eta "ze", gorago aipatuak.

Aldaera horiek guztiak sortu dirá tikan "ez + ...", eta dira emaitza ti prozesu semantiko eta sintaktiko propio bat, hain partikularra an detaile evolutibo konkretuak nola universala an bere bilaketá on emaitza sintaktikoki potenteak. [428] [>>>

Etiketak: , ,

astelehena, azaroa 03, 2014

Mekanismo propioak: "ezik..." prepositibotua

An ber aldizkari-alea zein aipatzen genuen hemen, aurkituko dugu artikulua titulatzén "Artzibarko aldaera deitu izanaren inguruan (8 - Elkanoko aldaerarekiko zenbait erkaketa)" sinatua ganik Koldo Artola (Fontes linguae Vasconum, 117, 2014:25-100), non, besteak beste, aurkitu ahal dugun "ezik..." prepositiboa afinda adierazí "...izan ezik". Ikus Koldo Artolaren hitzak:
Ilurdozko ezik, ordea, "izan ezik"en pare-edo dugu: yodín gerá dénak lanéra, ezík áite, aitéa "iremos todos a trabajar menos el padre". [59. or.]
Hor aplikatu da ber mekanismoa nondik den derivatu "baizik(-eta)...".

Azken buruan "baizik" eta "ezik" berdin nola "baizen" eta "ezen" (edota beste aldaera batzuk ere) ez dira baizik bikoteak zein jaio ziran postpositibo, eta zein joan diran ematen aukera prepositiboak, erabiliz mekanismo bat zein dan propiala e-euskara, berdin nola-ere dan propioa e-beste edozein hizkuntza, hain propioa nola orokorra. [207] []

Etiketak: , ,