"e" genitiboa: gardenki azaleratua, arina eta aise erabilgarria

Txopik (hemen) dú azpimarratu inportantziá on arintasuna an baliabide eta estruktura sintaktikoak. Eta ez zaio arrazoirik falta. Oso inportantea da eskura izatea baliabide eta estruktura sintaktiko progresiboak eta arinak afin gure jarioa joan dadin aurrerantz azkar eta seguru. Eta arintasun horretan, "e" genitiboak du abantaila gain "on" astunagoa, nahiz azken horrek ere arindu ahal da noiz nahi den, oso gutxi artikulatuz bere bukaerako "-n" soinua, nahi bezain gutxi.

Nioen an hemengo komentario bat ezen 

"e-" = genitibo pospositibo zaharra, zein, preposizio bihurturik, dén bilakatzen baliabide (ia) ezin arinagoa eta (ia) ezin gardenkiago derivatua ti bere kide postpositiboa

Gauza da ze "-e" genitibo zahar hori da oso kandidatu ona ki gardenki derivatu baliabide prepositibo genitibo bat. Gainera da oso genitibo arina eta aise erabilgarria.

"on" baliabideak bádu presentzia fonetiko handiagoa ze "e" (ez da hain arina nola "e"), eta justu horregatik, zutabe sendoagoa izan ahal da, nahizta batzuetan ondo artikulatua gerta daiteke astun samarra, eta bereziki an kateak. Horregatik komeni da izatea alternatibak gutxiago pisuak, nola "on" kin azken "-n" hori gutxi artikulatua (finean bihúrtuz ia "o" preposizioa), edota "e" preposizioa. [222] [⇶]

Mekanismoak ere dira propioak

Ezaguna danez, euskaran existitzen dirá zenbait estruktura eta baliabide prepositibo, hala nola SVO estruktura, "zein..." erlatiboa, "noiz-eta..." denborazkoa, "ezi..." konparatiboa edo "arren-eta..." finala.

Eta gauza da ze baliabide horiek dirá sortu edo derivatu erabiliz mekanismo sintaktikoak zein diran propialak e-euskara, hain-ere propioak nola estrukturak eurak zein diran derivatu ti mekanismo horiek.

Adibidez, noiz Julian Maiak (hemen) dún baliatzen "zertako-eta..." an modu neutroa (ez enfatikoa) afin iragarri perpaus final bat (nola Aristegietak zúen proposatzen), ari da erabiltzen mekanismo sintaktiko bat zein jada erabili baita an euskara, hain justu ber mekanismo sintaktikoa nondik sortu baitzan "noiz-eta..." ezaguna (kasu horretan eman da beste urrats bat non "-nean" enfatikoa dán bilakatu "-n" neutroa, horrela ezberdinduz formalki ere baliabide enfatikoa eta neutroa).

Eta gauza da ze mekanismo hori dá bide guztiz propio eta zilegi bat nondik ahal diran sortu beste baliabideak ere. Beste kontu bat da zéin dan balorazio funtzionala respektu emaitza konkretu bakoitza (altuagoa edo bajuagoa segun emaitza konkretu bakoitza). Baina mekanismoa dá mekanismo propio bat. [206] [⇶]

Julian Maia: "Euskal hitz-ordenaren norabidea: idealismo ideologikotik pragmatismo komunikatiborantz"

Irakurri berri dut a artikulua e Julian Maia ["e" = genitibo postpositibo zaharra, zein, preposizio bihurturik, dén bilakatzen baliabide (ia) ezin arinagoa eta (ia) ezin gardenkiago derivatua ti bere kide postpositiboa] titulatzén "Euskal hitz-ordenaren norabidea: idealismo ideologikotik pragmatismo komunikatiborantz" (Fontes Linguae Vasconum, 117, 2014:121-168).

Egonen da denbora ki egín komentario kritiko eraikitzaileak ki autorea. Gaur, ordea, ez da tokatzen baizik disfrutatzea hori-mugimendua zein ari dan gertatzen an mundua e-euskara alde posizio komunikatiboki potenteagoak. Horixe baietz! [205] [⇶]