"e" genitiboa: gardenki azaleratua, arina eta aise erabilgarria

Txopik (hemen) dú azpimarratu inportantziá on arintasuna an baliabide eta estruktura sintaktikoak. Eta ez zaio arrazoirik falta. Oso inportantea da eskura izatea baliabide eta estruktura sintaktiko progresiboak eta arinak afin gure jarioa joan dadin aurrerantz azkar eta seguru. Eta arintasun horretan, "e" genitiboak du abantaila gain "on" astunagoa, nahiz azken horrek ere arindu ahal da noiz nahi den, oso gutxi artikulatuz bere bukaerako "-n" soinua, nahi bezain gutxi.

Nioen an hemengo komentario bat ezen 

"e-" = genitibo pospositibo zaharra, zein, preposizio bihurturik, dén bilakatzen baliabide (ia) ezin arinagoa eta (ia) ezin gardenkiago derivatua ti bere kide postpositiboa

Gauza da ze "-e" genitibo zahar hori da oso kandidatu ona ki gardenki derivatu baliabide prepositibo genitibo bat. Gainera da oso genitibo arina eta aise erabilgarria.

"on" baliabideak bádu presentzia fonetiko handiagoa ze "e" (ez da hain arina nola "e"), eta justu horregatik, zutabe sendoagoa izan ahal da, nahizta batzuetan ondo artikulatua gerta daiteke astun samarra, eta bereziki an kateak. Horregatik komeni da izatea alternatibak gutxiago pisuak, nola "on" kin azken "-n" hori gutxi artikulatua (finean bihúrtuz ia "o" preposizioa), edota "e" preposizioa. [222] [⇶]

Mekanismoak ere dira propioak

Ezaguna danez, euskaran existitzen dirá zenbait estruktura eta baliabide zein dirén prepositibo, hala nola SVO estruktura, "zein..." erlatiboa, "noiz-eta..." denborazkoa, "ezi..." konparatiboa edo "arren-eta..." finala.

Eta gauza da ze baliabide horiek sortu dirá erabiliz mekanismo sintaktikoak zein diren propialak on euskara, hain-ere propioak nola estrukturak eurak zein diren derivatu tik mekanismo horiek.

Adibidez, noiz Julian Maia (hemen) dúen baliatzen "zertako-eta..." an modu neutroa (ez enfatikoa) afinda irágarri perpaus final bat (nola Aristegieta zúen proposatzen), ari da erabiltzen mekanismo sintaktiko bat zein jada erabili baita an euskara, hain justu ber mekanismo sintaktikoa nondik sortu baitzen "noiz-eta..." ezaguna (goragoko kasuan eman da beste urrats bat non "-nean" enfatikoa bilakatu dén "-n" neutroa, horrela ezberdinduz formalki ere bi baliabide horiek: enfatikoa eta neutroa).

Eta gauza da ze mekanismo hori dá bide guztiz propio eta zilegia nondik sortu ahal dirén beste baliabide batzuk ere. Gero, emaitza bakoitza valoratu beharko da tik ikuspuntu funtzionala, zeren adibidez halako nexuak ez lirake izan behar luzeak. Baina mekanismoa dá mekanismo propio bat. [206] [>>>]

Julian Maia: "Euskal hitz-ordenaren norabidea: idealismo ideologikotik pragmatismo komunikatiborantz"

Irakurri berri dut hori artikulua on Julian Maia titúlatzen "Euskal hitz-ordenaren norabidea: idealismo ideologikotik pragmatismo komunikatiborantz" (Fontes Linguae Vasconum, 117, 2014:121-168).

Egonen da denbora ki egín komentario kritiko eraikitzaileak ki autorea. Gaur, ordea, ez da tokatzen baizik disfrutatzea hori mugimendua zein ari den gertatzen an mundua on euskara aldé posizio komunikatiboki potenteagoak. Horixe baietz! [205] [>>>]