Hortaz, justuki aipátuz Pagel (2009, 2016) eta Gell-Mann & Ruhlen (2011) ...

Genioen an sarrera hau:

Ferrer-i-Cancho mintzo zaigu an 2014 gain ziklikotasuna an aldaketa linguistikoa arten SOV eta SVO ("a typical example"), zein, bere ikuspegitik, oinarritu liteke an etengabeko lehia arten maximotzea buru-aurrikuspena eta minimotzea online-memoria:

Baina, zergátik tematzen da Ferrer-i-Cancho mintzátzen gain zikloak arten SOV eta SVO, itxuran simetrikoak ("bistable system"), baldin ziklo horien ustezko bi norabideak ez badira batere simetrikoak ez an euren maiztasunak (zein SVO-rako izanen litzake askoz handiagoa eta askoz estableagoa) ezta ere an euren inguruko baldintzak (zein SVOrako kasuan izanen lirake askoz naturalagoak, eta gutxiago induzituak zatio faktore extralinguistikoak nola izan ahal dén kontaktu linguistikoa)? 

Izan ere. guaza da ze ...

• SVOtik SOV-rako aldaketa dá orohar aski raroa,

• SVO prepositibotik SOV postpositibora dá orohar are raroagoa,
  

• OVtik VOrako aldaketa dá erabat maizkoena azpi baldintza orokor naturalak, halan-ze gaur egun, abiatuz ti antzinako egoera bat non "OV" zén oso-oso nagusia, ailegatu gara ki egoera bat non "VO" dén maizkoena.

Eta orain, justuki aipátuz Ferrer-i-Cancho-k (2014) aipatutako Pagel (2009) eta Gell-Mann & Ruhlen (2011) ...

• SVOtik SOV-rako aldaketa dá orohar aski raroa:
  

  Pagel (2009), for instance, found that SOV routinely gave rise to SVO word orders, [...], but that reverse transitions were rare ... [Pagel, 2016 mintzátuz gain Pagel, 2009: ikus sarrera hau]

• SVO prepositibotik SOV postpositibora dá orohar are raroagoa [oinarritua an Pagel, 2009: ikus sarrera hau].

• SVO-tik SOV-rako aldaketak dirá gehien-bat induzituak zatio kontaktu linguistikoa

  In word order change, the progression SOV > SVO or sometimes VSO seems to have no exceptions apart from cases of diffusion, ... [Gell-Mann & Ruhlen, 2011: ikus sarrera hau]

• OVtik VOrako aldaketa dá erabat maizkoena azpi baldintza orokor naturalak, halan-ze gaur egun, abiatuz ti antzinako egoera bat non "OV" zén oso-oso nagusia, ailegatu gara ki egoera bat non "VO" dén maizkoena. [Gell-Mann & Ruhlen, 2011: ikus sarrera hau] 

Hóri da koadro (evoluzio) orokorra, zein dén lehenengoa zein azaldu behar den (gero baita ere azaldu beharko dirá bestelako kasu partikularrak, zein sortu ohi dirá ti salbuespenezko egoera partikularrak). Ikus halaber "Hala an Pagel (2009) nola an Gell-Mann & Ruhlen (2011) nabari dá norabide orokor bat ti SOV (post) ki SVO (pre), zein azpimarratu beharko litzake gain bestelako aldaketa zirkunstantzialagoak". [⇶]

Hala an Pagel (2009) nola an Gell-Mann & Ruhlen (2011) nabari dá norabide orokor bat ti SOV (post) ki SVO (pre), zein azpimarratu beharko litzake gain bestelako aldaketa zirkunstantzialagoak

Aurreko postak ikusita, berrikus daigun ondoko aipua ganikan Ferrer-i-Cancho (2014):

zeintaz zehaztu behar dugu ze Pagel-ek aipatutako reversioak ti SVO ki SOV (mintzátuz gain hizkuntza indoeuroparrak) enmarkatu beharko lirake barné prozesu dinamiko orokor asimetriko bat zein orohar mugitu litzake ti SOV postpositiboa ki VSO/SVO prepositiboa, zeintan ezberdinduko litzaké antzinako ordena bat (SOV post) zein izanen litzake gutxio establea zein amaierako ordena derivatu bat (VSO/SVO prepositiboa), non, finean, hitz-ordena estabilizatuko litzake, praktikoki bihurtuz definitiboa (ikus hemen):

Pagel (2009) dú aztertzen nóla aldatu dén hitz-ordena an hizkuntza indoeuroparrak, eskáiniz oso analisi-mota interesgarria zeren ezberdintzen ditú arten antzinako egoera bat (SOV postpositiboa), egora derivatu bat zein amaitzen den izaten definitiboa (VSO/SVO prepositiboa), eta kokátuz euren artean beste bi egoera transizional, mixto eta, hortaz, inharmonikoak zein izanen lirake inestableenak:

non

Solid arrows indicate statistically supported evolutionary transitions, dashed arrows are not supported. [Pagel, 2009]

eta non justuki horregatik, egoera derivatua (VSO/SVO) izanen litzaké establea, esan nahi baita ze azken egoera horretatik nekez aterako da (soilik salbuespenez, an baldintza ondo bereziak), eta beraz, konsidera liteke amaierako egoera, nondik jada ez den mugimendu berezirik:

The derived state seems to be stable in lndo-European languages. [Pagel, 2009]

Bi urte geroago, Gell-Mann & Ruhlen (2011) dúte argiki zehazten ber norabide nagusia an aldaketa linguistikoa, hemen ere kin atzerako mugimenduak aldé SOV nagusiki induzituak zatio kontaktu linguistikoa (ikus hemen):

non:

• (i) The word order in the ancestral language was SOV.

• (i) Except for cases of diffusion, the direction of syntactic change, when it occurs, has been for the most part SOV > SVO and, beyond that, SVO > VSO/VOS with a subsequent reversion to SVO occurring occasionally. Reversion to SOV occurs only through diffusion. 

• (iii) Diffusion, although important, is not the dominant process in the evolution of word order. 
  

Horretaz ari da Dryer (2011), nondik, gaurko honetan, nabarmendu nahiko genuke a konklusioa ezen "Reversion to SOV occurs only through diffusion", esan nahi baita: soilik bidez kontaktu linguistikoa, ez naturalki.

Hortaz, bi autore horien analisietan argiki antzeman ahal da norabide orokor bat ti SOV (post) ki SVO (pre), zein azpimarratu beharko litzake gain bestelako aldaketa zirkunstantzialagoak. [⇶]