Berdin-berdin nola "baldin..." edo "baldinda..." edo "baldin-eta..." an perpaus kondizionalak

Atzo aipatzen genuén zuzenketa bat zein EHUko zuzentzaileek egin zuten an "Sintaxi buruazkenaren etengabeko efektu sotil eta ezkutuak" (2019), non, esaldi batean, kendu zutén "noiz itzultzen..." afin járri zeozer gutxio diskursiboa, gutxio fluitua, eta finean nahasgarriagoa. Gaur komentatu nahi dugu hango beste interventzio bat non zuzentzaileek kendu dutén "afin..." finala an:

Altubek (1929) ez du hor aipatzen baldin prepositibo horren balio argitzaile-erraztailea, baizik bere balio espresibo indartzailea: izan ere, perpausaren zentzu kondizionala hasieratik koherenteki iragartzeak aportatzen du aukera perfektua afin hasiera horretatik enfatiza dezagun perpaus osoaren izaera kondizionala, hala nahi izanez gero. [Originala]

geldítuz honela:

Altubek (1929) ez du hor aipatzen baldin prepositibo horren balio argitzaile-erraztailea, baizik bere balio espresibo indartzailea: izan ere, perpausaren zentzu kondizionala hasieratik koherenteki iragartzeak aportatzen du aukera perfektua hasiera horretatik enfatiza dezagun perpaus osoaren izaera kondizionala, hala nahi izanez gero. [Textu zuzendua eta publikatua]

non orain dudatu ahal da ea "hasiera horretatik" sintagma hori lotzen dén kin "aportatzen du" ala kin "enfatiza dezagun". Sinpleki emaitza diskursiboagoa da baldin erábili "afin..." edo "afinda..." edo "afin-eta..." edo "arrenda..." edo "te(ko)..." edo "xedé..." edo beste halako estruktura bat: izan ere, horrela edukia hobeki aurkezten-estrukturatzen da, aparte eskaini...

... aukera perfektua afinda hasiera horretatik enfatiza dezagun perpaus osoaren izaera finala, hala nahi izanez gero.

berdin-berdin nola "baldin" edo "baldinda" edo "baldin-eta" an perpaus kondizionalak, nola genioen justuki an goragoko pasartea (respektu "baldin"). [965] [>>>]

Errazago instalatzen da hizkuntz barneko materiala

Nahiz-eta ez den hain arraroa ze hizkuntzek onar ditzaten baliabide sintaktikoak ti beste hizkuntza batzuk, mailegu sintaktikoa errazago instalatuko da noiz izan baita inoiz erabilia an ber hizkuntza, formalki bada ere (akaso beste erabilera batean). Kontuan har dezagun ze baliabide sintaktikoen erabilera-maiztasunak altuak izaten direla respektu bestelako hitzak, eta hortaz, baliabidea bera neurri batean "etxekoa" izateak erraztu dezake bidea.

Aurreko mezuko aipu horren jarraian, Winfred P. Lehmann hizkuntzalariak honako hau dio an bere "Syntactic Typology: Studies in the Phenomenology of Language" (1978):

One may speculate, for example, that they ("ki" perpausak) were readily adopted because of the earlier presence in Turkish of a native particle "ki" indicating attributive relationship.

Latinak ere, noiz hasi zen erabiltzen baliabide prepositibo bat afin adierazi genitiboa, ez zuen inondik mailegatu, baizik egokitu baitzuen "de" preposizioa, zein bázen lehendik ere erabiltzen an beste funtziorik. Ber gauza gertatu zen kin baliabide datiboa: "ad", zein latinak zuen egokitu ti erabilera adlatiboa.

Badirudi ze hizkuntza batean hobeto instalatzen dira bertan noizbait erabilitako baliabideak (formalki bada ere) ezenez inoiz ez erabilitakoak. Eta, pensatzekoa da ze, estrukturak mailegatzean ere, berdin gertatuko da:

Just as we assume that the Persian "ki" was favorably regarded by Turkish speakers because of their somewhat similar native pattern, we might also propose that foreign patterns are more readily adopted when comparable constructions are already found in the language. These may well be chance similarities, like "ki" in Turkish; or they could be found in residues due to incomplete change, or in patterns due to marking. Investigation of further inconsistencies in specific languages, their possible reasons, and their effects on the language will contribute greatly to our understanding of change in language.

Euskaran bádaude zenbait baliabide eta estruktura prepositibo (zein, hala ere, gehiago landu behar diran), eta horietan oinarrituaz, saiatu beharko ginake gradualki sakontzen an norabide prepositibo hori, horretarako erabiliz, ahal delarik, hizkuntz barneko materiala eta mekanismoak.

Irizpide horren arabera, eta adibidez destinatiboa emateko (destinatiboa, modu zabalean ulertua), interesgarriagoak izan daitezke baliabideak nola "xede" ézi baliabide mailegatuak nola "per" (ikus "xede" destinatiboaren adibideren bat an aurreko mezua). [97] [⇶]