Diskurritzen guztiz fluituki vs oso desoreka handia

Josu Lavin-ek atzoko komentario batean gogoratu digunez, Erramun Gerrikagoitia-k planteatu zuén ondorengo esaldia an bere blogeko sarrera bat (urriak 17):

El gobierno cobra más impuestos sobre el dinero que tanto te esfuerzas en obtener, que por el ingreso que genera tu dinero cuando aprendes a hacerlo trabajar para tí.

non, gauza da ze, "que" konparatibo horrek jokatzen dú paper estruktural sintaktiko-interpretatibo zentrala. Imagina dezagun, momentu batez, ze kentzen dugu "que" hori:

El gobierno cobra más impuestos sobre el dinero que tanto te esfuerzas en obtener, por el ingreso que genera tu dinero cuando aprendes a hacerlo trabajar para tí.

Esaldiaren zentzua erabat aldatu da, halan ze, orain, osagarri horren esangura bihurtu dá kausala: izan ere, ematen zaigú arrazoia zergátik gobernuak kobratzen dun zerga gehiago. Eta zentzu kausal hori jasoko dugu hain laster nola hasí bigarren perpausa, zeintan, lehenengo hitzetik, lehenengo silabatik jakinen dugu ze ari gara irakurtzen osagarri kausal bat.

Kontua da ze goiko esaldi horrek erakusten dú koherentzia sintaktiko-interpretatibo-expresibo-digestiboa, ahalbidétuz pausa koherenteak an praktikoki edozein puntú on diskursoa, emanez ia flexibilitate intonazional-ritmiko-expresibo maximoa ki zatitu diskursoa an multzo expresiboak nola guk nahiago ditzagun, zeren, edozein modutan ere, joango dirá diskurritzen guztiz fluituki (multzo horien artean eta euren barnean)

Era berean koherentzia horrek emanen digú bide irekia ki jarraitu muntatzen gure osagarria edo esaldia harik guztiz findu gure pentsakizuna, zeinen finean espero ditugún klave rhematikoak, eta ez klave interpretatiboak nondik hasi berrinterpretatzen aurreko adreilu informatibo guztiak.

Zér gertatzen da an esaldia ganik Josu Lavin baldin sinpleki kéndu "baino" hitza? 

"Gobernuak zerga gehiago kobratzen ditu lortzen ahalegintzen zaren diruaren gainean, zuretzat lan egiten ikastean zure diruak sortzen duen diru-sarrerarengatik."

Ba, gertatuko da ze ez dugu jakinen ze esaldi hori dá kausala harik azken hitza, harik azken silaba. Izan ere, gertatuko da ia berbera zein gertatzen zen noiz geneukan "baino": oso desoreka handia. [727] [>>>]