Zioen
atzo Gilenek:
Nik, pertinēr jatorrizko latina kontuan hartuta, pertenitu proposatzen dut standard baturako, eta, harkin batera, pertendu forma laburtua (nola mantendu eta sustendu).
Eta gauza da ze, Leizarragak
aldizkatzen zituén "
apartenitu" (tikan "
appartenir") eta "
apertenitu" formak:
Iustiziaren statuari apartenitzen zaión guzia. Lç Ins G 8r. Ezen hatsea bezala akabatzea-ere Iainkoari apertenitzen zaió. Ib. G 4v. Laudorio guzia apartenitzen zaion Iainkoa baithan glorifika ledinzat. Lç Adv * 8r. Iainkoaren resumari eta Iesus Kristen izenari apertenitzen zaizkan gauzák. Lç Act 8, 12.
bitartean-ze, adibidez, Betolazak erabili zuén "
pertenezitu" (tikan "
pertenecer"), ez baita hain urruti ti goragoko "
apertenitu", zein, bere aldetik, konsidera liteké
hibrido moduko bat arten "
apartenitu" eta "
pertenezitu".
Bestalde, konsideratuz ze hiru forma horiek ("
apartenitu", "
pertenezitu" eta "
apertenitu") gerta daitezké
luze samarrak (
5 silaba) afin gero eroso eraman
laguntzaile datibo potentzialki luzea eta
kasu datiboa bera, ez dirudi batere ideia txarra, baizik areago, oso ideia ona, bilatzeá bideren bat,
mekanismoren bat nondik lortu
forma sinpleago bat nola izan ahal den "
pertenitu" (
4 silaba), zeintan, respektu "
apertenitu"
jada hibridoa, soilik galdu den "
a-"
prefijo verbala (an "
appartenitu"), antzera nola an bikoteá "
admiratu-miratu". Hala
abantzatu liteké beste koska bat an hibridazioa zeintan
jada Leizarragak emana zuen aurreneko pausu bat.
Eta gero, etorriko litzaiguke "
pertendu" (
3 silaba), sortua jarraikiz
ber mekanismoa nondik sortu diren "
mantenitu-mantendu" edo "
sostenitu-sostendu", esan nahi baita
euskararen mekanismo bat (akaso kasu honetan "
pertentzen" forma laburragoa ez litzake hain erosoa nola "
pertenitzen", nahiz azken hori izan luzeagoa).
Bere aldetik, Josu Lavin, geroxeago-ze baztertú aditzaren erabilera
transitiboa (
ai! inor ez gara perfektu) nahiz forma hori izán
praktikatua ganikan idazleak nola Atxaga..., beldur da ea aditza (Josuk jartzen du "
pertinitu") ez ote den nahastuko kin derivaturen bat hen "
pertinente" adverbioa, finean abokatuz aldé
forma erabiliak nola "
apertenitu" edo "
pertenezitu":
pertinitu-tic pertinente dathor Neuc erabili diren formac erabilico ditut: appertenitu eta pertenecitu
Baina, alde batetik "
pertenitu" ez da "
pertinitu", eta bestetik, "
pertenitu" aditzak arazoa izatekotan, "
apertenitu" aditza, nire uste apalean,
ez legoke oso urruti.
Bestetik, Josuk hor abokatzen du aldé
forma erabiliak ("
pertenitu" ez litzake halakoa). Baina, gauza da ze hiztunak saiatzen dirá bilatzen
euren zirrikitua ki... komunikazio erosoagoa, indartsuagoa, zehatzagoa (nahiz askotan ez izán batere erraza, edo inkluso oso zaila), halatan-ze utzi ohi dituzté euren ahaleginaren arrastoak, apunteak,
hariak nóndik tiratu afin bilatu soluzioak ki arazoak,
abiapuntu bat nondik segitu.
Kasu honetan aurkitzen dugu ondorengo erabilera (zein, kasu honetan, ez den abiapuntua, baizik
helburua bera) aterea ti
hiztun anonimo bat (an "
Herriaren partaidetza kultura-ondare komunitarioan: Antzuolako Mairuaren Alardearen adibidea", ganik Bullen eta Kerexeta, 2012:691):
Begi-bistan dago nahasketa orokorra dela eta “zehaztasun historikoa” falta dela: “Antzuola Nafarrura pertenitzen zen, ez zen pertenitzen, ze kontexto politikoa zegoen, ez zegoen, moruak zer ziren, ze suposatzen zen.” [Bullen eta Kerexeta, 2012:691]
Horrá: "
pertenitu". [
⇶]