Ynghe (1960): "It is only becuse of the possibility of indifinitely long progressive structures that our device can produce any sentence out of an infinite set of sentences."

Genioen atzo ze:

... estruktura progresiboa luzatu ahal da indefinituki (indefinitely) kin atzerakarga minimoa, memori zama minimoa (bateko sakonera edo depth one).

Hau da ze, erabiliz estruktura progresiboak, diskursoa doa kateatzen progresiboki an modu jarraitua eta irekia, gabé zamatu lan-memoria, gabé atzerakargarik an modu arina eta efizientea, halan ze, alde horretatik, esaldia luza liteké indefinituki, zein den berbera zein esatea ze estruktura progresiboek ahalbidetzen duté rekursibitate funtzionala, benetakoa, reala, praktikoa, esan nahi baitá rekursibitatea zein aisa gauzatu ahal den bilátuz hiztunaren helburu komunikatiboak. Eta gauza da ze soilik rekursibitate funtzionalak ahalbidetuko dú ze sintaxi batek sortu ahal daien (dagien) esaldi-kopuru infinitua:

It is only because of the possibility of indefinitely long progressive structures that our device can produce any sentence out of an infinite set of sentences. [Yngue, 1960:451]

Bestela, hau da erábiliz estruktura regresiboak, rekursibitatea ez da funtzionala, ez da erraza, ez da erabilgarria, salbu ordáinduz gainkostua on atzerkarga (kuantitatibo eta kualitatiboa), zek izanen dú muga aski hurbil bat, muga finitu bat (mugatuz esaldi-aukera ki kopuru finitua ere) nondik gora rekursibiatatea sinpleki desagertuko den zatio arrazoi ekonomiko-estrukturalak: gehiegizko gainkostua, gainzama zatio arrazoi estrukturalak. [2502]

Yngue (1960): " On the other hand,... a progressive structure, can be extended indefinitely without requiring more than a minimum of temporary storage"

Atzokoan mintzo ginén buruz (guk dakigularik) aurreneko eredu formala non modelatzen dén atzerakarga, eta non, ondorioz, ondo ezberdintzen den artén prozesamendu linguistikoa an estruktura progresiboak (burulehenak) eta prozesamendu linguistikoa an alderantzizko egiturak, zein dirén estruktura regresibaok edo buruazkenak (Yngue, 1960: "A model and an hypothesis for language structure"). Horrela,...

The longer a regressive structure becomes, the more temporary storage it requires. [Yngue, 1960:451]

eta nola epe laburreko memoria hori (lan-memoria) oso mugatua izanen litzaken (ereduan gehienez 3 sinbolo), horrek eraginen luké tope regresibo bat:

If the memory is small, say with a capacity for only three symbols, only sentences with a depth no larger than three can be pro­duced, as in figure 8. [Yngue, 1960:451]

Eta, galdetzen genuén atzo,...

... zér gertatuko litzaké an estruktura progresiboak?

Ba, zeozer oso ezberdina: 

On the other hand. a structure branching off to the right, as in figure 8 (b), a progressive structure, can be extended indefinitely without requiring more than a minimum of temporary storage. It is only because of the possibility of indefinitely long progressive structures that our device can pro­duce any sentence out of an infinite set of sentences. [Yngue, 1960:451]

 

non (b) estruktura progresiboa luzatu ahal da indefinituki (indefinitely) kin atzerakarga minimoa, memori zama minimoa (bateko sakonera edo depth one). Hortxe dugú, 1960an, atzerakarga prefektuki modelatua. [2501] [>>>]

Yngue (1960): "The longer a regressive structure becomes, the more temporary storage it requires."

Mintzo ginén atzo burúz atzerakarga (zein dén izendapen generiko bat zeinen atzean aztertu ahal dirén efektu sintaktikoak, semantikoak, informatiboak edota expresiboak), eta gaur honatu nahi genuké akaso aurreneko eredu teorikoa (bádira lehenagotik ere azalpen ez-formalak, baina guk dakigula hau izanen litzaké aurreneko eredu formala) non modelatzen dén atzerakarga an estruktura sintaktiko regresiboak, eráginez gainkostuak eta estuasunak zek zailtzen eta estutzen duté komunikazio fluitua, versus jarraitutasun (eta irekitasun) diskursiboa on estruktura sintaktiko progresiboak. Eredu formal hori 1960koa da eta Victor H. Yngue-k aurkeztu zuén an bere artikulua titúlatzen "A model and an hypothesis for language structure", non, besteak beste dioén: 

If the memory is small, say with a capacity for only three symbols, only sentences with a depth no larger than three can be pro­duced, as in figure 8. We call a tree that branches off to the left as in figure 8 (a), a regressive structure because the mechanism first moves down the stem, expanding each node, and then moves back up and completes each branch. The longer a regressive structure becomes, the more temporary storage it requires. On the other hand. a structure branching off to the right, as in figure 8 (b), a progressive structure, can be extended indefinitely without requiring more than a minimum of temporary storage. It is only because of the possibility of indefinitely long progressive structures that our device can pro­duce any sentence out of an infinite set of sentences.[Yngue, 1960:450-451]

Bai, zenbat eta estruktura regresibo luzeagoa, orduan eta atzerakarga handiagoa, memori zama handiagoa (temporary storage handiagoa). Jarraian doa 8 (a) irudia (bihar aipatuko dugú beheragoko 8 (b) ere), non irudikatzen dén estruktura regresibo bat, atzerakoa, kin bere atzerakarga maximoa eráginez tope regresibo bat, atzerako sakonera maximoa, modelatua an 3 eskilara-maila, edo autorearen hitzetan, 3 sinbolo (hori izanen litzake eredu horretan atzerakarga maximo hori nondik gora ezin liteken pasa zeren gertatuko litzaké erabateko porrot komunikatiboa):  

Eta zér gertatuko litzaké an estruktura progresiboak?. Bihar saiatuko gara komentatzen. [2500] [>>>]

Atzerakarga leuntzeko, hizkuntza buruazkenek behar dute estutu euren expresabidea, kuantitatiboki eta kualitatiboki, informatiboki eta expresiboki, sinpleki zeren estuasunek estutu egiten dute

Genioén an gure "Burúz hizkuntzen garapen sintaktiko-diskursiboa", zein den aurkitzen an "Hizkuntzen berdintasun komunikatiboa: mitoa ala errealitatea?" (Mendizabal, 2014:107-140):

Bistan dira abantailak on ordená SVO, hala nola desabantailak on baliabide postpositiboak (kuantitatiboak eta kualitatiboak).

Eta gauza da ze, atzerakarga leuntzeko, hizkuntza buruazkenek behar dute estutu euren expresabidea,... [Rubio an Mendizabal, 2014:136-137] 

Bai, estuasunek estutu egiten dute, estutzen duté expresabidea, kuantitatiboki eta kualitatiboki, informatiboki eta expresiboki. [2499] [>>>]

Pastor (2019): "... en euskera (51,9%) la frecuencia de sujetos omitidos en oraciones transitivas es significativamente mayor que en castellano (35,9%)"

Zioén atzo Bittor Hidalgo-k (nori, esan gabe doa, eskertzen diogún bere galdera eta bere interesa an gai ezin zentralago hauek):

Jakin nahi nuke, Jesus, nondik ateratzen den zuk aipatu datu hau: "euskaraz [subjektuen] gehiengoa dá eliptikoa: %51,9".

Bai, datua aterea da ti tesia on Luis Pastor (2019) titulatuá "Estrategias facilitadoras del procesamiento en lenguas OV-VO", zein konsultatu ahal duzún klikatuz gain titulua an 68-69 orrialdeak. Datu horri buruz idatzi genuen an ondorengo sarrera, zein jasotzen dugún osorik:

• [1477] Euskarazko esaldi transitiboetan, sujetu omitituak (eliptikoak, "subject pro-drop") dirá gehiago (%51,9) zein sujetu explizituak (Pastor, 2019)

Pastor eta Laka (2013) artikuluan ez dugu aurkitu zéin diren portzentajeak on sujetu omitituak an euren lagina, zein den aterea ti euskara eta gaztelania idatzi estandarrak (SOV eta SVO). Bai aurkitu ditugu portzentaje zehatzak on omisio totalak, baina datu hori ez da guretzako hain interesgarria nola sujetuena. Hori dela ta, jo dugu ki tesia on Luis Pastor ("Estrategias facilitadoras del procesamiento en lenguas OV-VO", 2019), non bai aurkitu dugun datu hori an antzeko lagin zabalago bat non gehitu baitira aldizkarietako esaldiak ere (apárte egunkarietakoak eta liburuetakoak). Horrá portzentaje zehatz horiek:

(b) sujetos omitidos (S-drop) en oraciones intransitivas y transitivas. Las barras de error muestran los intervalos de confianza de 95%.

Pastor-ek dio (2019):

... en euskera (51,9%) la frecuencia de sujetos omitidos en oraciones transitivas es significativamente mayor que en castellano (35,9%) [Pastor, 2019:68-69]

Sarrera honetan soilik ohartarazi nahi genuke ze, euskarazko esaldi transitiboetan, sujetu omitituak dirá gehiago zein sujetu explizituak.

Hortxe datua. [2498] [>>>]