Givón (1979): "... the synchronic characteristics of syntactic structures cannot be understood without some reference to the diachronic processes which gave them rise."

Atzoko sarreran jartzen genuen gure atentzioa gain dimensio diakronikoa on munduko hitz-ordenen maiztasunak, zein ezinbestez konsideratu beharko da baldin ulertu nahi badugu datu horien sakontasun eta esangura osoa. Zentzu horretan mintzo zén Givón (an bere "On understanding grammar", 1979) bidéz hitz hauek:

... the synchronic characteristics of syntactic structures cannot be understood without some reference to the diachronic processes which gave them rise. [Givón, 1979:235]

Aipu hori jasotzen genuen barnén beste aipu bat ganik Hoeks (2016), non  azken autore horrek berriro azpimarratzen zuén ber ideia: ha inportantzáa on dimensio diakronikoa noiz aztertzen evidentzia enpirikoa gain hitz-ordenak. Beherago agertzen da Hoeks-en aipu osoa, barnén gure sarrera titúlatzen:

• Hoeks (2016): "From the fact that the change into SOV has (almost) never occurred in recent history (Givón, 1979; Newmeyer, 2000), it might be claimed that ..."

zeinen eduki osoa gogratu nahi dugún:

Hoeks (2016) dú jotzen justuki an gakoa: Ez dira soilik azaldu behar nóla banatzen diren gaur egungo maiztasunak artén hitz-ordenak (hori ere, esan gabe doa, aztertu behar da), baizik ere maiztasun diakronikoak, esan nahi baita, horiek ze dúten erakusten zéin izan diren joera evolutibo nagusiak artén hitz-ordenak eta zéin baldintzetan gertatu dirén mugimendu horiek. Hori informazio klavea da an afera hau (zein baita ondo zentrala), eta ezinbestez eman behar zaio tratamendu egokia:

Bai, ...

From the fact that the change into SOV has (almost) never occurred in recent history (Givón, 1979; Newmeyer, 2000), it might be claimed that there exists no preference for SOV word orders. [Hoeks, 2016]

Bai, orobat behar da ikuspegi dinamikoa, evolutiboa, diakronikoa, zein den Hoeks-en (2016) lanaren bizkarrezurra.

Bai, ezinbestez. [1676] [>>>]

Begiratu orokor bat gain datu diakronikoak

Azken sarreretan aritu gara ikusten nóla datu diakronikoak (dinamikoak) sugeritzen digutén oso video interesgarria burúz evoluzioa on sintaxia an mundua. Jarraian, Engin Arik (2016) dígu eskaintzen begiratu orokor bat gain evoluzio horren elementu fundamentalak, non aipatzen dirén hala elementu estatikoak nola dinamikoak ere:  

Hor daukagu. alde batetik, gaur egungo argazki estatikoa, baina halaber aurkitzen dirá hipotesi sinesgarrienak burúz evoluzioa on munduko hitz-ordenak, zeinen sorreran aurkituko genuke oso nagusiki SOV ordena, zein gero joanen zen pasatzen ki SVO areanda ailégatu ki gaurko egoera non munduko hizkuntzen erdiak dú erakusten ordena nagusi hori.

Báda, gainera, gainbegiratu horretan, oso puntu interesgarria lótuz SOV kin oinarrizko hitz-ordena an keinu-komunikazioa (gesture productions). Bádirudi ze, inprovisatutako keinu horietan, aurrena jotzen dugú ki irúdikatu zerbait konkretua (nola objetua), zeintan gero oinarrituko dirén elementu tipikoki abstraktuagoak (nola aditza), emánez OV sintaxia, edo SOV. [1153] [>>>]