Aukera intonatibo-expresiboa hagitz zabaltzen da noiz informazioa agértu an modu koherente-irekia (buruak lehenago ze euren osagarriak), halan-ze diskursoa zuzentzen da progresiboki ki elementu sakonenak, xehetuenak, zein agertuko dirén an bukaera

Genioen atzo ze:

• "Unitate intonatiboak dirá nagusiki unitate expresiboak, zein, hori bai, daudén guztiz baldintzaturik zatio faktore estruktural-kognitiboak"

Eta gauza da ze aukera intonatibo-expresiboa hagitz zabaltzen dá (intonazio egokituagoa eta efektiboagoa) noiz informazioa agértu an modu sintaktikoki koherente-irekia (buruak lehenago ze euren osagarriak), halan ze diskursoa zuzentzen da progresiboki ki elementu sakonenak, xehetuenak, zein agertuko dirén an bukaera (zenbat-eta aukera burulehen gehiago, hobe).

Esan nahi baita ze, horrela, askoz efektibokiago aukeratu ahal izanen da noláko luze edo laburrak nahiago dirén intonazio-unitate horiek, euren barneko estruktura intonatiboa (hala luzeetan nola laburretan), euren arteko loturak (zein izan litezké, aukeran, ia inexistenteak barné estruktura intonatibo zabalago bat, edo beste aldean, pausa koherente nabarmenak, akaso reflexiboak, bilatuz bukaerarik onena),...  beti kontuan hartúz egokiera komunikatibo bakoitza, aukeratuz pragmatikoki (eta efektiboki).

Lan informatibo horretan sintaxi buruazkenak ez du laguntzen (sintaxi antiinformatiboak ez du laguntzen). Horretaz mintzo ginén an EHUko zuzentzaileek zuzendu aurreko versioa on "Sintaxi buruazkenaren etengabeko efektu sotil eta ezkutuak" (2019) (klikatu gain irudia finéz ikusi hobeki):

Osagarrien buru sintaktikoek (adibidez, konjunzioek, pre edo postposizioek edo aditzek) esakintzen duten informazioa da referentziala; alegia, oinarrizkoa afin ondo kontestualizatu ditzagun euren osagarriak eta oso bereziki azken gako informatibo edo espresiboak, baina, hala ere, ez da izaten bertan informaziorik rematikoena, esanguratsuena, edo espresiboena, zeini eman nahi geniokeen indar hanidena. Hori dela eta, sintaxi buruazkenen osagarri-buru hitz-ordenak ez du batere laguntzen kokatzen bukaeran elementu sintaktikoki-informatiboki-prosodikoki esanguratsuena. [Zuzendu aurrekoa]

zein gero, EHUko zuzentzaileen manuz, geldituko zén honela (publikazioan):

Osagarrien buru sintaktikoek (adibidez, konjunzioek, pre edo postposizioek edo aditzek) esakintzen duten informazioa da referentziala; alegia, oinarrizkoa, afin ondo kontestualizatu ditzagun euren osagarriak eta oso bereziki azken gako informatibo edo espresiboak, baina, hala ere, ez da izaten bertan informaziorik rematikoena, esanguratsuena, edo espresiboena, zeini eman nahi geniokeen indar hanidena. Hori dela eta, sintaxi buruazkenen osagarri-buru hitz-ordenak ez du batere laguntzen kokatzen bukaeran elementu sintaktikoki-informatiboki-prosodikoki esanguratsuena. [Zuzendu ostekoa eta argitaratu zena] 

Hor, soilik azpimarratú ze originaleko "alegia" hori:

... da referentziala; alegia, oinarrizkoa afin ondo kontestualizatu euren osagarriak ....

referitzen da ki "oinarrizkoa afin ondo kontestualizatu euren osagarriak ..." eta ez soilik ki "oinarrizkoa", nola gelditu den an publikazioa:

... da referentziala; alegia, oinarrizkoa, ondo kontestualiza ditzagun euren osagarriak ....

non, gainera, gehitu duté beste pausa bat, koma hori (hala ere, eskerrak eman behar dizkiet ki zuzentzaileak zeren adibidez "afin" batzuk gelditu ziren an publikazioa).

Edonola ere, gauza da ze, nola diogun an artikulua, konjunzioak, pre edo postposizioak edo aditzak ez dira izaten elementuak zeini eman nahiko genioken indar handiena, halan ze aukera intonatibo-expresiboa hagitz zabalduko da baldin, orohar, halako elementuak kateatu ahal badira an modu koherente-irekia afin joan prestatzen bukaera egoki bat, non eman ahal izanen den abantailatsuki (efektiboki) informazio prosodikoki markatuena, rhematikoena. [>>>]

Unitate intonatiboak dirá nagusiki unitate expresiboak, zein daudén, hori bai, guztiz baldintzaturik zatio faktore estruktural-kognitiboak

Atzokoan eta hernegungoan ikusten genuen noláko unitate intonatibo-foniko laburretan eman ohi den informazioa an japoniera mintzatua. Isawaki eta Tao-k (1993) dioskue ze diferentzia estruktural interlinguistikoek partzialki azaldu ahal duté zenbait diferentzia estatistiko, nola diferentzia artén portzentajea on intonazio-unitateak (IUak) non agertzen dén aditza eta haren argumentu nagusiak (Full Clause) respektu IUak kin aditza baina gabén bere argumentu nagusiak nola adibidez sujetua (Semi Clause):

edo portzentajea on IUak non soilik agértu izen-sintagma bat (NP):

 Baina, Iwasaki eta Tao-k diotenez, ...

... there are others, perhaps more interesting, factors, which contribute to the differences... [Iwasaki eta Tao, 1993]

hala nola ...

... the impact of human's limited capacity in activating thoughts on the production of the intonational unit. [Iwasaki eta Tao, 1993]

edota ...

... we would like to draw attention to other areas which have been largely ignored in the study of the intonation unit: interpersonal interaction and... [Iwasaki eta Tao, 1993]

Azken buruan, faktore interaktibo horietan, autore horiek mintzatzen ari dira gain faktore expresiboak, zein, gure ustez, daudén an oinarria bera on izaerá on unitate intonatiboak. Zeren, gure ikuspuntutik, unitate intonatiboak ez dira nagusiki unitate informatiboak, baizik nagusiki unitate expresiboak (zeinen barruan, jakina, doán informazioa), zein, hori bai, daudén guztiz baldintzatuak zatio faktore sintaktiko-estruktural eta kognitiboak. 

Baina, errepikatzen dut, unitate intonatiboak nagusiki dirá unitate expresiboak: aukera daitezke estruktura intonatibo diferenteak afin eman ber informazioa kin interpretazio expresibo oso diferentea. [1267] [>>>]

Iwasaki eta Tao-k (1993) ematen duté adibide ilustratibo bat gain nóla zatitzen diren intonazio-unitateak an japonierazko diskurso mintzatua

Eskerrik asko, Gilen, zatio zabaldu informazio hori gain hitzaldia burúz «Japonia eta euskara» zein Hiromi Yoshida-k eskainiko du biharkoan: idatzi diot ki Karlos Cid nahizik entzún hitzaldia, zein, seguru izanen dela oso interesantea.

Hori dela ta, itzul gaitezen ki japoniera eta, orokorkiago, jarraitu daigun kin gure azterketatxoa on intonazio-unitateak eta euren papera an komunikazio humanoa. Horretarako, ikustagun ondorengo adibidea ganik Iwasaki eta Tao (an "A Comparative Study of the Structure of the Intonation Unit in English, Japanese, and Mandarin Chinese", 1993):

Hor ikusten denez, japoniera mintzatuan informazioa eman eta jasotzen da an unitate intonatibo laburrak zein eman eta jasotzen dirén an modu oso ezjarraitua (tartean askotan agertzen zaigú "nee" partikula). Adibide hori izanen litzaké ilustratiboa burúz nóla zatitzen diren intonazio-unitateak an diskurso mintzatua. [1265] [>>>]