Atzoko sarreran mintzo ginen burúz
forma perifrastiko berriak zeinen arabera
berrantolatu zén euskal aditz-sistema. Zehazki, Mitxelena-k aipatzen zituén euskararen "
perfectum" eta "
futuro" formen
paralelismoa respektu
forma latino-romantzeak, adibidez (an "Lengua común y dialectos vascos", 1981)
[Mitxelena, "Lengua común y dialectos vascos", 1981]
Mitxelena-k, beraz, azpimarratzen du ha analogia artén "
he de coger" eta "hartuko dut" edo "harturen dut" an
futuroa, hala nola ere artén
"es venido" (forma zaharra hen "
ha venido") edo "
est venu" eta "
etorri da" an
iragan perfektua.
Modu horretan, lortzen ari zirén forma verbal
analitikoagoak, non
aditz printzipala eta
aspektu verbala ateratzen zirén ti multzo sintetikoa (
jada aski zamatua), bitárten flexio personal guztiak (nor-nori, nor-nork, nor-nori-nork) eramaten ziren ki bigarren parte perifrastikoa, zein gauzatzen zén an
laguntzaile ezberdinak (gutxi) non jada
konplexitatea gutxiagotzen baitzen, nahiz oraindik izan
potentzialki altua, nola dakigun.
Bide berriek izanen dute euren isla an
morfologia, non "
-tu" morfemak ordezkatuko dú "
-i" morfema noiz
sortzen partizipioak:
The participìal formation in "-i" is no longer productive. For many centuries, the function of "-i" has been assumed by a new suffix "-tu". This is of Latin origin: Basque borrowed verbs from Latin in the form of their perfective participles, such as aditu 'hear, understand' < AUDITU and jostatu 'play' < IUXTATU. [Trask, The history of Basque, 1997:213-214]
Gaur egun soilik "
-tu" morfema da
produktiboa. [871] [
>>>]
Etiketak: aditza, analogia, Mitxelena, Trask
